Leven op zee, het lijkt een oplossing voor veel van de problemen die de wereld aan het begin van de 21ste eeuw teisteren. Met 80% van onze aardbol permanent onder water, is er immers op zee ruimte te over, terwijl de voedsel voorziening al helemaal geen probleem mag zijn. De proteïnen zwemmen letterlijk rond, klaar om te worden gevangen. Maar wil de mens wel echt op zee wonen … ?
In Nederland, waar de scheiding van water en land niet altijd even scherp is, zijn zogenaamde amfibische woningen geschikt voor zowel water, land als de tussenvorm “dik water”, de sponsachtige bodem in West-Nederland. Dat vindt architect en kunstenaar Hans Venhuizen. Voor hem staat de amfibisch voor optimaal aangepast aan de omstandigheden. Hij schreef een boek over amfibisch wonen en organiseerde met collegas een prijsvraag. Ideeën uit de prijsvraag werden verder ontwikkeld voor drie potentiële bouwlocaties.
Enthousiast praat Bert van der Woerdt, projectleider Drijvend Bouwen van Ooms Bouwmaatschappij, over de WaterWoning, een “gewone” woning op een drijvend fundament. Een luxe uitgevoerd demonstratiemodel in Canadese stijl maakte dit jaar een tournee door Nederland en is nog enkele weken in Delft te bezichtigen. Op de huidige woningmarkt lijkt dit model van de waterwoning een bijna onbereikbaar droomhuis: drijven, duuurzaam, drie verdiepingen en water rondom. Toch zullen binnen enkele jaren honderden WaterWoningen te koop of te huur zijn in het Amsterdamse IJburg.
Volgens Vincent van Loon, eigenaar van het Woonbootmuseum aan de Prinsengracht in Amsterdam, ervaar je in een woonboot pas echt wat wonen is. “Je realiseert je meer dan een gemiddelde huisbewoner dat het ding waarin je woont in orde moet zijn. Ligt de boot goed aangemeerd, is hij goed onderhouden en zijn maatregelen getroffen voor het geval het gaat vriezen?” Van Loon laat toeristen in Amsterdam kennismaken met het “ultieme woongevoel”.
Prof.dr. Frits Schoute houdt het voor gezien. Op vrijdag 1 september nam hij afscheid van de high tech als hoogleraar multimediacommunicatie, om zich volledig te gaan wijden aan een langgekoesterde droom: het bouwen van een woonboot op zee. Over vijf jaar moet de Ecoboot 1, een soort drijvend laboratorium, gereed zijn.
Volgens een inventarisatie in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening is er nog eens 300 duizend hectare extra Nederland nodig. Waar haal je dat vandaan? Minister Pronk komt met voorstellen om de landbouw grond te laten inleveren, maar ook om ruimte meervoudig te gebruiken, bijvoorbeeld door te wonen op het water. Ook het beter benutten van de zee wordt genoemd.
De wijdse leegte van de zee vormt een inspiratiebron voor dichters en denkers. Het is een onuitputtelijke voorraadkamer van dromen over landen en volken achter de horizon en visioenen van de ideale samenleving. Noem Het Nieuwe Atlantis van Francis Bacon. De zee vormt ook de inspiratiebron voor doeners. Columbus zocht een westelijke route naar Indië; Willem Barentsz zeilde om de Noord. Slechts zelden gaan dromen en doen hand in hand. Het zal Frits Schoute er niet van weerhouden zijn droom, wonen op zee, om te zetten in daad, het realiseren van het ecobootproject.
Van april tot en met oktober 2000 loopt in Zuid-Holland het project Ontwerpen aan Amfibisch Wonen. In het kader van De Kunst van Scheppend Water, een opdracht van de Provincie Zuid-Holland […] zijn ontwerpbureaus uitgenodigd hun visie uit te tekenen over de mogelijkheden van het wonen op of in water. …
Wonen op zee is technisch geen onoverkomelijk probleem.”Maar waarom zou je?” vraagt Gerard ‘t Hooft, winnaar van de Nobelprijs voor Natuurkunde, zich af. “Er is nog meer dan voldoende vaste grond op aarde waar je je zou kunnen vestigen.” Toch bedacht hij ooit een verhaal over een gemeenschap die het zeegat koos om een wel heel nederlands motief: belastingontduiking.
Het bedwingen van de zee is een handelsmerk van Nederland. Een moedige projectontwikkelaar gaat nog een stapje verder. “We moeten in de toekomst gaan samenleven met het water in plaats van er tegen te vechten”, zegt Joost Braun, divisiedirecteur Infrastructuur van de Dura Vermeer Groep. Het bedrijf denkt na over de kansen van een drijvende stad. “Mexicaanse indianenstammen wonen op drijvende rietvelden en in Hong Kong woont men al heel lang op gekoppelde bootjes.”